RYS HISTORYCZNY OŚRODKA SZKOLNO-WYCHOWAWCZEGO NR 2 W GNIEŹNIE
Nauczanie specjalne w Gnieźnie do wybuchu II wojny światowej
Dzieje szkolnictwa specjalnego w Gnieźnie rozpoczynają się w 1925 roku, kiedy utworzony został oddział specjalny przy Publicznej Szkole Powszechnej nr 1. Nauczanie odbywało się w budynku Publicznej Szkoły Powszechnej nr 6 im. św. Michała.
Pierwszą nauczycielką klasy specjalnej była Helena Piotrowska.
W końcu 1927 roku oddział został przeniesiony do budynku Publicznej Szkoły Powszechnej nr 1. Nauczycielką w nim została Zofia Kubasikówna. Podzieliła ona klasę liczącą około 30 dziewcząt i chłopców na 4 poziomy, w zależności od stopnia upośledzenia. Pierwszy i drugi poziom stanowiła grupa uczniów głębiej upośledzonych umysłowo. Poziomy trzeci i czwarty obejmowały dzieci opóźnione w rozwoju umysłowym, które po pewnym czasie przechodziły do klas normalnych. Zajęcia były prowadzone systemem klas łączonych.
W kolejnych latach nauczania liczba dzieci w oddziale specjalnym powoli wzrastała i w 1935 roku uczyło się w nim już 45 uczniów. W tym roku oddział został ponownie przeniesiony do Szkoły nr 6 , a obowiązki nauczyciela objął Bernard Arciszewski. W 1937 roku, ze względu na wzrastającą liczbę uczniów zakwalifikowanych do nauczania specjalnego, utworzony został drugi oddział specjalny, w którym uczył Leon Kostencki.
W tym samym roku władze szkolne utworzyły z istniejących klas specjalnych Publiczną Szkołę Powszechną nr 7 dla Umysłowo Upośledzonych w Gnieźnie. Nowa szkoła nadal jednak mieściła się w budynku Szkoły nr 6.
W roku 1938 w ramach Szkoły nr 7 powstał trzeci oddział, a uczył w nim Teofil Pepliński. Działalność Szkoły została przerwana przez wybuch II wojny światowej.
Szkoła Podstawowa Specjalna w latach 1945—1978
Wkrótce po zakończeniu działań wojennych, wiosną 1945 r. władze szkolne przystąpiły do organizowania nauczania na terenie miasta. W tym też roku została utworzona Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 (Specjalna). Kierownikiem jej został Leon Kostencki, a nauczycielem Teofil Pepliński.
Rekrutacja dzieci odbywała się w taki sposób, że kierownik i nauczyciel odwiedzali szkoły gnieźnieńskie i kwalifikowali uczniów osobiście. Kryterium takiego doboru było dość prymitywne: wygląd zewnętrzny, opinia nauczyciela uczącego, brak umiejętności czytania i pisania. Była to jednak jedyna możliwa do doraźnego zastosowania metoda, a stosujący ją byli absolwentami PIPS, co umożliwiło względną obiektywizację wyników rekrutacji. Do nauczania specjalnego zakwalifikowano w ten sposób 50 dzieci i 25 września 1945 roku rozpoczęła się nauka. Zajęcia prowadzono w budynku Szkoły nr 1 przy ul. Św. Jana. W budynku tym mieściły się także Szkoła nr 3 i Szkoła dla Dorosłych. Szkole nr 7 przydzielono 2 sale lekcyjne w godzinach od 13.30 do 16.00. Nauka odbywała się w bardzo trudnych warunkach: nie było możliwości wietrzenia i sprzątania sal między zajęciami, w całym budynku panował nieustanny tłok i hałas. Kierownik szkoły zwrócił się więc za pośrednictwem Inspektoratu Szkolnego do Zarządu Miasta z prośbą
o przekazanie Szkole nr 7 budynku przy kościele św. Jana, w którym przed wojną mieściła się Publiczna Szkoła Powszechna nr 4.
W styczniu 1946 roku, Zarząd Miasta przystąpił do remontu, który został ukończony wiosną. Brakowało jednak podstawowego wyposażenia. Meble szkolne wykonane przez firmę „Pion” zostały dostarczone w czerwcu i 26. 06.1946 roku Szkoła przeniosła się do budynku, który zajmuje do dziś. Jest to jeden z najstarszych budynków w Gnieźnie.
Najniższa jego kondygnacja została zbudowana w XIV w.
Ten pierwszy po wojnie rok szkolny był bardzo trudny, ale osiągnięcia wcale niemałe: przebadano dzieci testem Bineta-Termanna (pożyczonym
z Uniwersytetu Poznańskiego i przepisanym na maszynie), objęto dożywianiem wszystkich uczniów, zorganizowano wreszcie pierwsze kolonie letnie dla
25 dzieci. Największym jednak sukcesem było uzyskanie odnowionego i wyposażonego w niezbędne sprzęty budynku szkolnego. Dzieci znalazły tu w miarę wygodne i przestrzenne pomieszczenia, a nauczyciele mogli zaplanować właściwą działalność dydaktyczną i wychowawczą.
W roku szkolnym 1946—47 Szkoła liczyła już 71 uczniów uczących się w 4 klasach: kl. la, Ib, kl. II a i II b. W listopadzie 1946 roku w części dziedzińca szkolnego założony został ogród, gdzie uczniowie posadzili drzewa owocowe, ozdobne krzewy i żywopłot. Po raz pierwszy też bawiły się dzieci na szkolnej zabawie gwiazdkowej, podczas której otrzymały skromne paczki ze słodyczami i przyborami szkolnymi.
W następnych latach Szkoła nadal rozwijała swą działalność, obejmując nią coraz większą liczbę dzieci specjalnej troski.
Z początkiem roku szkolnego 1947-48 rozpoczęła pracę klasa sanatoryjna przy Zakładzie Psychiatrycznym w Dziekance. Działała ona w ramach Szkoły nr 7 aż do 1.03.1955 roku, kiedy to wyodrębniona została Szkoła Sanatoryjna, działająca do dziś jako Szkoła Podstawowa nr 11 w Gnieźnie. W samym budynku szkoły, co roku powstawały następne klasy. W roku szkolnym 1947-48 – klasa III, w 1948-49 – klasy IV i V, w 1949-50 było już 8 klas w sześciu oddziałach: Ia, Ib, II, IIIa, III b, IV, V, VI, a w 1951 roku szkołę ukończyli pierwsi absolwenci kasy VII. Odkąd w szkole uczyło się rocznie około 120 dzieci, a liczba oddziałów wahała się w granicach 8-9. Przy tej ilości klas zabrakło miejsca na pokój nauczycielski, którego szkoła nie posiadała do października 1954 roku. Wtedy dopiero wygospodarowano pomieszczenie z przeznaczeniem na pokój nauczycielski, bibliotekę i prowadzenie zajęć logopedycznych. 1 marca 1952 roku rozpoczął działalność półinternat, w którym wydawano dziennie 40 obiadów. W związku z tym szkoła zatrudniła kucharkę i intendentkę. We wrześniu 1953 roku urządzono na dziedzicu szkolnym boisko do siatkówki, skocznie, piaskownice i huśtawki. Ułatwiło to znacznie i uatrakcyjniło zajęcia wychowania fizycznego oraz pobyt dzieci w półinternacie.
W roku szkolnym 1966-67 ilość klas zwiększyła się do 10. W tym roku bowiem po raz pierwszy w ramach szkoły podstawowej znalazła się klasa VIII. Utworzono też klasę dla dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym. Ilość dzieci w tym roku i w latach następnych wzrosła do około 150, w roku szkolnym 1969-70 ze względu na duży nabór dzieci utworzono 11 klas.
Początek lat 70-siątych przyniósł szkole zmianę podejścia do nauczania dzieci specjalnej troski. W roku szkolnym 1971-72 zastąpiono w klasach starszych (V-VIII) nauczanie całościowe nauczaniem przedmiotowym. Jednocześnie w szkole wprowadzono badanie wyników nauczania przy pomocy testów opracowanych przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów. Ta forma sprawdzania wiedzy zdobytej przez uczniów znalazła uznanie w oczach przedstawicieli nadzoru pedagogicznego, czego dowodem było przyznanie W 1973 roku przez Wojewódzki Ośrodek Metodyczny i Radę Postępu Pedagogicznego dyplomu uznania dla szkoły i nagród dla nauczycieli. W roku szkolnym 1972-73 szkoła przystąpiła do wdrażania metod pedagogicznych doc. Fleminga i prof. Muszyńskiego.
W tym czasie coraz dotkliwiej dawały się odczuć braki lokalowe w budynku przy ul. Św. Jana. Panowała z roku na rok coraz większa ciasnota, brak było ubikacji, budynek nie posiadał centralnego ogrzewania. W tej sytuacji, na skutek usilnych starań dyrekcji, jesienią 1975 roku szkoła otrzymała budynek przy ul. Żwirki i Wigury, w którym dotychczas mieścił się Internat Zasadniczej Szkoły Zawodowej.
Natychmiast przystąpiono do remontu i adaptacji budynku dla potrzeb internatu i szkoły specjalnej.
1 marca 1976 roku nastąpiło przemianowanie Szkoły Podstawowej Specjalnej na Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. W związku z istnieniem już w Gnieźnie od roku 1972 OSW, powstałego na bazie Szkoły Zawodowej Specjalnej, wprowadzono numerację ośrodków. Ośrodek Szkolno-Wychowawczy przy ul. Żwirki i Wigury, skupiający dzieci w wieku szkoły podstawowej otrzymał numer 1, natomiast Ośrodek Szkolno-Wychowawczy przy ul. Powstańców Wielkopolskich, gdzie przebywała młodzież szkoły zawodowej, został oznaczony numerem 2.
Z początkiem roku szkolnego 1976-77 klasy złożone z dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym zostały przeniesione do budynku przy ul. Żwirki i Wigury. Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim pozostały w budynku przy ul. Św. Jana. Rozdzielenie dzieci do dwóch budynków szkolnych spowodowało zlikwidowanie ciasnoty, a co za tym idzie, pozwoliło na zorganizowanie pracy szkoły w systemie jednozmianowym. Taka sytuacja trwała do roku szkolnego 1978-79, gdy Szkoła Podstawowa przy ul. Św. Jana weszła w skład Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2.
Działalność Zasadniczej Szkoły Zawodowej w latach 1950-1968
Szkoła Zawodowa dla młodzieży upośledzonej umysłowo powstała wkrótce po utworzeniu szkoły podstawowej. Pojawił się bowiem problem, jak lepiej przygotować do pracy zawodowej i do życia w społeczeństwie absolwentów szkoły podstawowej specjalnej. Zdaniem grona pedagogicznego i kierownictwa Szkoły Podstawowej Specjalnej istniała konieczność szkolenia zawodowego.
Już w 1948 roku kierownik Szkoły Podstawowej nr. 7mgr Teofil Pepliński czynił starania o utworzenie klasy specjalnej przy Średniej Szkole Zawodowej nr 1 w Gnieźnie. Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, pismem z dnia 18.11.1948 r. wyraziło zgodę na utworzenie klasy zawodowej dla absolwentów szkoły specjalnej. Klasa ta miała podlegać pod względem administracyjnym Dyrekcji Średniej Szkoły Zawodowej nr 1, a w sprawach pedagogicznych Kierownictwu Szkoły Podstawowej nr 7.
Zajęcia w klasie zawodowej rozpoczęły się 1 marca 1949 roku. Pięciu chłopców i jedna dziewczyna tworzący tę klasę pobierało jedynie naukę teoretyczną , gdyż nie było możliwości zorganizowania praktycznej nauki zawodu. Lekcje odbywały się w godzinach od 16.00 do 19.45 z wyjątkiem sobót, w budynku Szkoły Podstawowej Specjalnej.
W roku szkolnym 1949—50 działała tzw. klasa wstępna, utworzona z 10 uczniów i uczennic częściowo z poprzedniego roku, a w części nowo zapisanych. Także w tym roku szkolnym nie udało się mimo usilnych starań kierownictwa, zorganizować praktycznej nauki zawodu.
Sytuacja zmieniła się na lepsze z początkiem roku szkolnego 1950—51, gdy na podstawie orzeczenia Wydziału Oświaty Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu zorganizowana została Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna dla absolwentów szkoły podstawowej specjalnej. Kierownikiem nowej szkoły został mianowany Roman Poliński.
W pierwszym roku działalności do Szkoły Zawodowej uczęszczało 19 uczniów: 11 uczyło się w klasie VII, a 8 w klasie wstępnej.
Dziewięć dziewcząt uczyło się krawiectwa, a dziesięciu chłopców pobierało naukę koszykarstwa. W następnym roku szkolnym (1951—52) w ramach Szkoły Zawodowej istniały: klasa II dziewcząt licząca 17 uczennic i klasa wstępna dla upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym licząca 5 uczniów. Klasa pierwsza nie została utworzona z powodu braku zgłoszeń absolwentów szkoły podstawowej.
W roku szkolnym 1952—53 w szkole uczyły się wyłącznie dziewczęta: klasa I liczyła 16 uczennic, klasa III—11. W tym roku szkołę opuściły pierwsze absolwentki; 9 dziewcząt zdało egzamin końcowy składający się z części praktycznej i teoretycznej. W ramach egzaminu z krawiectwa należało uszyć samodzielnie suknię jedwabną kimonową. Po wykonaniu tego zadania absolwentki zdały egzamin pisemny z języka polskiego i matematyki, oraz egzamin ustny z języka polskiego, matematyki, nauki
o konstytucji i technologii krawiectwa. Egzamin był więc trudny i wyczerpujący, a absolwentki zostały uznane za przygotowane odpowiednio do pracy zawodowej i życia w społeczeństwie. Odtąd już corocznie klasy trzecie kończą naukę egzaminem kwalifikacyjnym, który prócz oceny stopnia opanowania umiejętności zawodowych i wiadomości teoretycznych przez uczniów, pozwala również na podwyższenie ich własnej samooceny.
W roku szkolnym 1953—54 utworzono warsztat stolarski i do klasy pierwszej przyjęto chłopców. W roku tym szkoła liczyła już 38 uczniów: w klasie I 17 chłopców i 10 dziewcząt, w klasie II 11 dziewcząt. Po raz pierwszy pełne trzy klasy szkoła posiadała w roku szkolnym 1954—55. Na zajęcia uczęszczało 51 uczniów, a szkołę opuściło 10 absolwentek.
W roku tym szkoła uzyskała względną stabilizację ilości klas i uczniów. Aż do roku szkolnego 1968—69, gdy nastąpiła przeprowadzka do nowego budynku szkolnego, istniały w każdym roku tylko 3 klasy koedukacyjne, a liczba uczniów wahała się w granicach 50—60 osób. W tym czasie corocznie szkołę opuszczało kilkanaścioro absolwentów. Porównując liczbę uczniów poszczególnych klas w latach następujących po sobie, można zaobserwować pewną negatywną prawidłowość. Z ponad 20 uczniów rozpoczynających naukę w klasie pierwszej szkołę kończyło zwykle kilkanaścioro, czyli około połowa. Nie wynikało to jednak z dużej drugoroczności, lecz raczej było skutkiem przerywania nauki z różnych powodów, jak np. brak predyspozycji do wykonywania zawodu, kierowanie przez rodziców do pracy zarobkowej, czy wreszcie negatywny wpływ środowiska.
Ważną rolę w podnoszeniu wiedzy ogólnej i kultury uczniów odgrywała działająca w szkole biblioteka. W ramach zajęć dodatkowych prowadził ją przez cały okres działalności szkoły w starym budynku nauczyciel Feliks Staszewski. Początkowo biblioteka posiadała bardzo skromne zbiory, liczące około 200 tomów. Były to książki nadesłane z zasobów Ministerstwa Oświaty. W części nie były one dostosowane do poziomu umysłowego i zainteresowań uczniów. Biblioteka działała w pomieszczeniu świetlicy przez kilka godzin tygodniowo. W miarę upływu lat księgozbiór powiększał się i w roku szkolnym 1968—69 liczył już prawie 2 tys. tomów. Czytelnikami byli niemal wszyscy uczniowie,
a liczba wypożyczeń wynosiła ponad 10 tomów na ucznia w ciągu roku szkolnego.
Jednocześnie z utworzeniem Szkoły Zawodowej w 1950 roku powstały dwa warsztaty: krawiecki i koszykarski. Warsztat krawiecki dla dziewcząt początkowo posiadał 5 maszyn o napędzie nożnym, wypożyczonych ze Szkoły Podstawowej nr 7. Zajęcia odbywały się również w budynku tej szkoły. W roku 1952 warsztat krawiecki przeniesiono do lokalu przy ul. Grzybowo 3. Został on wyposażony w 10 maszyn przekazanych bezpłatnie przez Zasadniczą Szkołę Zawodową we Wrześni.
Chłopcy natomiast uczyli się zawodu w warsztacie koszykarskim Jana Różyńskiego przy Zielonym Rynku 7. Od początku jednak widoczny był brak zainteresowania uczniów zawodem koszykarskim. Z powodu braku kandydatów warsztat ten został zlikwidowany z początkiem roku szkolnego 1952—53.
W roku szkolnym 1953—54 rozpoczął działalność warsztat stolarski. Mieścił się on w lokalu przy ul. 22 Lipca 13. Po przejęciu przez szkołę lokal ten był zdewastowany, rozpoczęto więc działalność od jego remontu. Jednocześnie kierownictwo szkoły czyniło starania o przydział maszyn stolarskich. Centralne Biuro Obrotu Maszynami przydzieliło szkole strugarkę, piłę taśmową i tokarkę. Były to maszyny zużyte, należało je więc po przysłaniu wyremontować. Dokonały tego Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Gnieźnie. We wrześniu 1954 roku warsztat stolarski był już w pełni wyposażony i przygotowany do systematycznego szkolenia uczniów. Warunki pracy w nim były jednak bardzo trudne, czemu dawały wyraz kolejne wizytacje w latach 1958, 1959, 1960, 1961, 1963. W tym ostatnim roku wizytowali warsztaty przedstawiciele Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego i Ministerstwa Oświaty. Obydwaj stwierdzili konieczność natychmiastowej budowy warsztatu zastępczego. Warunki w warsztacie stolarskim były rzeczywiście opłakane: przeciekający dach, stara konstrukcja, w zimie wewnątrz pomieszczenia ok. +5°C, brak umywalni i ubikacji, a w dodatku ciasnota, która spowodowała, że np: w roku szkolnym 1962—63 nie było możliwości przyjęcia do klasy I chłopców. Tylko nieznacznie polepszyło sytuację przeniesienie w 1964 roku warsztatu stolarskiego do lokalu przy ul. Kilińskiego 4. Jedynym rozsądnym wyjściem z tej sytuacji była budowa nowej szkoły wraz z warsztatami, które umożliwiłyby podniesienie poziomu szkolenia zawodowego i stworzyłyby dogodne warunki jego realizacji.
Powstanie i pierwsze lata istnienia Ośrodka Szkolno-Wychowawczego.
Konieczność budowy nowej Szkoły Zawodowej Specjalnej w Gnieźnie władze szkolne widziały już w połowie lat 50-tych. Potrzeby te uzyskały szansę realizacji, gdy w 1958 roku powstał w Ministerstwie Oświaty projekt budowy nowoczesnych ośrodków szkolenia zawodowego młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim w Gnieźnie i w Kaliszu. Odtąd kierownictwo Szkoły Zawodowej Specjalnej w Gnieźnie rozpoczęło starania o przydzielenie na terenie miasta placu pod budowę szkoły, internatu i warsztatów. Początkowo Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gnieźnie wyznaczyło na ten cel działkę o powierzchni 3 ha przy skrzyżowaniu ulic Roosevelta i Żwirki
i Wigury. W roku 1959 powstał już konkretny plan budowy. Zakładał on wybudowanie w latach 1960—61 z funduszów władz szkolnych kompleksu budynków przeznaczonych na poszczególne obiekty Szkoły Zawodowej Specjalnej. Plan ten lokalizował szkołę w rozwidleniu ulic Powstańców Wielkopolskich i Żabiej. Opracowany został projekt wykonawczy, przewidziano fundusze na budowę i wyposażenie szkoły, ale przeszkodą nie do pokonania w najbliższych latach okazał się brak wykonawcy. Z tego powodu budowa została opóźniona o kilka lat, a ostatecznie ukończono ją dopiero w 1969 roku. Efekty jednak wynagradzały długie lata oczekiwania. Powstał kompleks budynków nowoczesnych, funkcjonalnych, pięknie położonych na rozległym wzgórzu, z widokiem na Katedrę i gnieźnieńską starówkę.
Budynek szkoły, internat i sala gimnastyczna zostały zbudowane na planie czworoboku, otaczając zamknięty dziedziniec szkolny. Nieco na uboczu, za salą gimnastyczną usytuowano budynek warsztatów i 4 mieszkania nauczycielskie, które tworzą ciąg szeregowy wzdłuż drogi dojazdowej do warsztatów i internatu. Pozostałą część wzgórza po wyrównaniu przeznaczono na obiekty rekreacyjno-sportowe wykorzystywane w czasie lekcji kultury fizycznej i zajęć popołudniowych internatu.
Budynek szkoły stojący frontem do ulicy Powstańców Wielkopolskich składa się z trzech części: parter zajmuje część administracyjna,
na piętrze znajdują się sale lekcyjne, natomiast w piwnicach leżących prostopadle do budynku szkoły znajdowały się początkowo pomieszczenia warsztatu krawieckiego. W 1972 roku po zabudowaniu części dziedzińca wewnętrznego i adaptacji uzyskanych w ten sposób sal na warsztat krawiecki, pomieszczenia w piwnicy przeznaczono na sale nauki dla internatu. Nad piwnicami i pomieszczeniami warsztatu krawieckiego, na poziomie pierwszego piętra znajdują się dwie wielkie sale. Jedna z nich pełni rolę świetlicy, auli
i klubu, natomiast druga jest stołówką internacką. Sale te wizualnie i funkcjonalnie stanowią połączenie między szkołą a internatem, najwyższym budynkiem zespołu architektonicznego. Jest to gmach 3-piętrowy. Na każdym piętrze znajdują się sypialnie wychowanków, sale nauki i pobytu dziennego. Internat jest przeznaczony dla 100 dzieci.
Budynek warsztatów został zaprojektowany jako jedna olbrzymia hala, w której poszczególne działy szkoleniowo-produkcyjne były oddzielone tylko przepierzeniem drewnianym. Nie wyodrębniono również części administracyjnej. Takie rozwiązanie utrudniało działalność szkoleniową i produkcyjną. Aby poprawić sytuację, w 1972 roku zmodernizowano budynek przez zbudowanie ścian wewnętrznych. Każdy dział znalazł się teraz w odrębnym pomieszczeniu. Najpierw w ten sposób wydzielono działy obróbki mechanicznej drewna i metalu, następnie działy obróbki ręcznej. W trzecim etapie zagospodarowano wreszcie część administracyjną, gdzie znalazły się: biura, pokój nauczycielski, magazyny, warsztat elektryczny i malarnia. Modernizacja ta pozwoliła na pełniejsze wykorzystanie możliwości szkoleniowych i produkcyjnych warsztatów. W latach 73—74 do budynku warsztatów dobudowano spawalnię, magazyn o powierzchni 150 m² i garaż.
Jeszcze przed ostatecznym ukończeniem budowy w roku 1968—69 Szkoła Zawodowa przeniosła się do nowego obiektu. Na przełomie października i listopada 1968 roku oddane zostały do użytku budynki szkoły i internatu. W listopadzie firma budowlana kończyła jeszcze malowanie, usuwanie drobnych usterek i układanie płyt na dziedzińcu, a już nauczyciele wraz z uczniami przywozili i ustawiali meble zgromadzone dotychczas na strychu Szkoły Podstawowej Nr 6. Uczennice pod kierunkiem nauczycielek przystąpiły do porządkowania wnętrza budynku. Z początkiem stycznia 1969 roku mogła się rozpocząć właściwa nauka w pachnących jeszcze świeżą farbą, lśniących czystością salach. Wszystko to odbywało się w atmosferze euforii, radości z uzyskania wreszcie tak potrzebnej poprawy warunków nauczania. W styczniu 1969 roku przyjęto pierwszych wychowanków do internatu i jednocześnie zwiększono liczbę oddziałów w szkole.
Do zakończenia roku szkolnego 1968—69 szkoła liczyła 106 uczniów uczących się w 2 klasach I, 2 klasach II i 1klasie III. W internacie przebywało w tym czasie 82 wychowanków. Przybyli oni z różnych zakładów, najwięcej z Zakładu Wychowawczego w Rydzynie. W kwietniu, jeszcze w trakcie prac wykończeniowych, udostępniono młodzieży warsztaty i od tej chwili prowadzone było szkolenie praktyczne w zawodach: stolarz, ślusarz i krawcowa. Rok ten był więc okresem burzliwych przemian w szkole. Powstała zupełnie nowa jakościowo placówka dydaktyczno wychowawcza. Dwukrotnie w porównaniu z latami poprzednimi wzrosła liczba uczniów, grono pedagogiczne zwiększyło się do 27 osób (4 nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących, 12 nauczycieli zawodu, 11 wychowawców internatu). Wielkie znaczenie miał fakt przyjęcia do internatu młodzieży mieszkającej niejednokrotnie kilkadziesiąt kilometrów od Gniezna. Szkoła zaspakajała więc potrzebę kształcenia zawodowego młodzieży upośledzonej umysłowo W stopniu lekkim nie tylko z najbliższej okolicy, ale i z dużej części regionu.
Rejon działania szkoły określiło orzeczenie władz szkolnych z 22 lutego 1971 roku. Odtąd nabór był prowadzony w powiatach: Chodzież, Czarnków, Gniezno, Gostyń, Międzychód, Nowy Tomyśl, Oborniki, Piła, Poznań powiat, Śrem, Szamotuły, Trzcianka, Wągrowiec, Września.
Ranga szkoły wzrosła znacznie wraz ze zmianą statusu. Nastąpiło to 1 stycznia 1972 roku, na podstawie uchwały Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gnieźnie z dnia 18. 12. 1971 roku. Uchwała ta zmieniła Zasadniczą Szkołę Zawodową Specjalną na Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Gnieźnie. W uzasadnieniu mówi ona, że powołanie Ośrodka pozwoli na pełniejszą koordynację wysiłków w zakresie funkcji opiekuńczo-wychowawczej oraz nauki zawodu.
Rok szkolny 1969—70 był pierwszym rokiem pracy w stabilnych już warunkach materialnych i organizacyjnych. Szkoła posiada 3 izby lekcyjne,
3 pracownie (fizyczno-chemiczną, języka polskiego, rysunku zawodowego) przestronne warsztaty, nową salę gimnastyczną. Zapewniała więc uczniom bardzo dobre warunki nauki teoretycznej i praktycznej. W tym roku szkolnym rozpoczęły pracę trzy klasy szkoły podstawowej dla młodzieży opóźnionej
w nauce. Uczyła się w nich młodzież powyżej 15 roku życia kontynuując naukę na poziomie klas VI, VII i VIII szkoły podstawowej specjalnej
i jednocześnie przyuczając się do zawodu. W klasach tych zapisanych było 64 dziewcząt i chłopców. W 6 klasach zawodowych (2 klasy I, 2klasy II, 2 klasy III) uczyło się natomiast 108 dziewcząt i chłopców. Ogólnie więc szkoła liczyła 172 uczniów, z których 102 mieszkało w internacie. Młodzież przyzwyczaiła się do nowej szkoły, zżyła między sobą i z nauczycielami. Chętnie uczniowie brali udział w czynach społecznych na terenie szkoły i miasta, wypracowując w ten sposób 50 tyś. zł.
Do roku szkolnego 1974—75 ilość klas i uczniów nie uległa większym zmianom. Dopiero w tym roku szkolnym ilość klas powiększyła się do dwóch
(8 klas zawodowych i 3 podstawowe), a liczba uczniów wzrosła do 220. W latach następnych liczba młodzieży w szkole wahała się nieco poniżej 200 przy ilości klas 10—13.
W latach 1975—80 do Szkoły Zawodowej należały także dwie klasy zorganizowane z pensjonariuszy Zakładu Poprawczego w Witkowie, którzy pobierali naukę zawodu murarza w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego w Gnieźnie. W sprawach dydaktycznych klasy te podlegały Dyrekcji Szkoły Zawodowej Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Gnieźnie.
W pierwszych latach działalności w internacie mieszkało ok. 100 wychowanków. Gdy w roku 1971 pomieszczenia piwniczne w budynku szkoły adaptowano na sale nauki dla internatu, liczba wychowanków wzrosła do ok. 130. Sytuacja taka trwała do roku 1981, gdy sale te przejęła Szkoła Podstawowa. Odtąd liczba wychowanków utrzymuje się na stałym poziomie nieco ponad 100.
Ożywioną działalność szkoleniowo-produkcyjną w pierwszym okresie istnienia rozwinęły warsztaty szkolne. Prowadząc szkolenie uczniów w zawodach: stolarz, ślusarz i krawcowa, powiększały jednocześnie produkcję kooperując z wieloma zakładami przemysłowymi Wielkopolski. Do ważniejszych odbiorców produkcji warsztatów w tym okresie należały: GZPO „Polanex”, WZO ,,Polania”, Żnińska Fabryka Maszyn, Spółdzielnia Inwalidów „Piast”, MHD Gniezno. Warsztaty produkowały m. in.: szafy, regały, meblościanki, odciągi wiórów, osłony elektromagnesu, pościel, fartuchy lekarskie. O efektywności szkolenia zawodowego uczennic mogą świadczyć między innymi wyniki, jakie osiągały one w konkursie o tytuł „Sprawne ręce w zawodzie”. W 1975 roku zawodniczki Ośrodka zajęły pierwsze miejsce w województwie, w 1976 roku — 2 miejsce w województwie i 6 miejsce w konkursie ogólnopolskim, w 1977 roku, gdy ogólnopolski finał odbywał się w Gnieźnie zajęły pierwsze, trzecie i czwarte miejsce indywidualnie, oraz pierwszą lokatę zespołowo.
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 w latach 1978—1985
Obecny kształt organizacyjny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 uzyskał w roku 1978. Z początkiem roku szkolnego 1978-79 w skład Ośrodka weszła Szkoła Podstawowa. Dotąd należała ona do Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 1 przy ul. Żwirki i Wigury. W 1978 roku dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim przeszły do OSW nr 2, natomiast dzieci upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym pozostały w OSW nr 1. Takie rozwiązanie pozwoliło w większym stopniu dostosować działalność obydwu placówek do możliwości i potrzeb swych wychowanków.
2. 06. 1978 roku nastąpiło przejęcie przez dyrekcję OSW nr 2 budynku Szkoły Podstawowej przy ul. św. Jana, a od września tego roku 207 uczniów stało się nominalnie podopiecznymi Ośrodka nr 2 przy ul. Powstańców Wielkopolskich 16. Jednak przez następne lata prawie wszystkie zajęcia szkolne odbywały się w starym budynku przy ul. Św. Jana 2. Do szkoły przy ul. Powstańców Wielkopolskich przychodzili tylko uczniowie klas starszych na lekcje pracy-techniki i kultury fizycznej. Sytuacja zmieniła się radykalnie, gdy z początkiem roku szkolnego 1981-82 klasy starsze przeniosły się na stałe do budynku szkoły przy ulicy Powstańców Wielkopolskich. Wygospodarowano tam dla nich 6 sal lekcyjnych, pokój nauczycielski, bibliotekę i mały gabinet dyrektora. Były to 4 pomieszczenia piwniczne użytkowane dotąd przez wychowanków internatu jako sale nauki i 2 klasy nowo dobudowane. Klasy młodsze pozostały w budynku przy ul. św. Jana. Tam także odbywały się zajęcia pracy-techniki dziewcząt i chłopców z klas starszych.
Bardzo ważnym momentem w życiu Ośrodka Szkolno Wychowawczego nr 2 w Gnieźnie stało się nadanie imienia.
Patronem szkoły należało wybrać postać ogólnie znaną, która mogłaby stanowić dla młodzieży wzór do naśladowania. W grudniu 1978 roku grono pedagogiczne wysunęło propozycję, by Ośrodek nosił imię Janusza Korczaka.
Okazało się jednak, że istnieje już wiele placówek oświatowych o tym imieniu. Dyrektor OSW nr 2 mgr Aleksander Mikołajewicz wystąpił więc z propozycją, by patronem szkoły został Janusz Kusociński. Ten światowej sławy lekkoatleta, zdobywca złotego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles, nieugięty patriota, obrońca Ojczyzny we wrześniu 1939 roku, który zginął męczeńsko z rąk hitlerowców, był postacią ze wszech miar odpowiednią jako patron Ośrodka. W listopadzie 1979 roku Rada Pedagogiczna zatwierdziła propozycję dyrektora i 26. 11. 1979 roku powołała Komitet Nadania Imienia Szkole. Nauczyciele wchodzący w skład Komitetu zajęli się gromadzeniem eksponatów do wyposażenia powstającej Izby Patrona, opracowaniem życiorysu Janusza Kusocińskiego w wersjach dla dzieci i młodzieży, przeprowadzeniem konkursów wiedzy o patronie, organizacją wystaw i gazetek okolicznościowych. Rok szkolny 1979—80 przebiegał w całym Ośrodku pod hasłem „Poznajemy patrona szkoły”. Dzieci i młodzież starannie przygotowywały się do uroczystego momentu poznając w miarę swych możliwości życie, działalność sportową i nieugiętą postawę patriotyczną Janusza Kusocińskiego. Delegacja młodzieży wyjechała do Warszawy, gdzie zwiedzała Muzeum Walki
i Męczeństwa w Alei Szucha, oraz napełniła przygotowaną urnę ziemią z grobu Kusocińskiego na cmentarzu w Palmirach. Urna ta zajmuje poczesne miejsce w szkolnej Izbie Patrona.
29 maja 1980 roku nastąpił moment nadania imienia Ośrodkowi Szkolno Wychowawczemu nr 2 w Gnieźnie. Uroczystość zaszczycili swą obecnością
m. in. przedstawiciele Ministerstwa Oświaty i Wychowania, Komitetu Wojewódzkiego i Komitetu Miejskiego PZPR, Kuratorium, Centralnego Ośrodka Koordynacji i Kształcenia Związku Spółdzielni Inwalidów, ZBOWID, Zarządu Głównego ZNP, władz Gniezna. Przybyły również poczty sztandarowe szkół gnieźnieńskich. Uroczystość rozpoczęło odczytanie aktu nadania imienia przez delegata Kuratorium, po czym młodzież złożyła ślubowanie. Następnie dokonano odsłonięcia tablicy pamiątkowej i uroczystego otwarcia Izby Patrona. Na zakończenie młodzież przedstawiła starannie i z polotem przygotowany program artystyczny. Od tego dnia pełna nazwa szkoły brzmi: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 2 im. Janusza Kusocińskiego w Gnieźnie, a działalność wychowawcza znalazła oparcie w konkretnym wzorcu osobowym, który uczniowie mogą uznawać za swój ideał.
Uroczystość nadania imienia uświetnił I Ogólnopolski Bieg im. Janusza Kusocińskiego. Dyrekcja i grono pedagogiczne Ośrodka wychodząc z założenia, że o wielkim sportowcu nie można, wręcz nie wypada snuć wyłącznie rozważań teoretycznych, zorganizowała imprezę sportową dla młodzieży Zasadniczych Szkół Zawodowych Specjalnych z całego kraju. Zawodom tym patronowało Ministerstwo Oświaty i Wychowania, Zarząd Główny SZS i Centralny Związek Spółdzielczości Inwalidów. Startowała w nich młodzież z 37 województw, a zwycięzcy otrzymali cenne nagrody. Organizatorzy dużą wagę przykładali do symboliki sportowej. Było więc zapalenie znicza, ślubowanie, defilada uczestników, dekorowanie zwycięzców na podium. W pierwotnych założeniach twórców miał to być bieg jednorazowy, jednak sukces organizacyjny, a przede wszystkim sukces wychowawczy sprawił, że stał się on imprezą cykliczną. Do roku 1985 Ogólnopolski Bieg im. Janusza Kusocińskiego zorganizowano już pięciokrotnie, a w każdym startowała młodzież z ponad 30 województw. Bardziej szczegółowo omawia to zagadnienie opracowanie Janusza Michałowskiego pt.: „Imienia Kusocińskiego„.
W skład Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 2 im. Janusza Kusocińskiego w Gnieźnie wchodziły: Szkoła Zawodowa, Szkoła Podstawowa, Internat i Warsztaty.
Szkoła Zawodowa w roku szkolnym 1985—86 kształciła 210 uczniów w 14 oddziałach. Z tej liczby 165 uczyło się w klasach zawodowych, a 45 w klasach uzawodowionych, które pozwalały młodzieży po ukończeniu 15 lat i VI klasy szkoły podstawowej kontynuować naukę na poziomie klasy VII i VIII oraz osiągnąć przyuczenie do zawodu. Połowę czasu z pięciodniowego tygodnia nauki spędzali uczniowie Szkoły Zawodowej na zajęciach teoretycznych,
a pozostały czas był przeznaczony na praktyczną naukę zawodów Warsztatach szkolnych.
Warsztaty szkoliły uczniów w zawodach: ślusarz, stolarz i krawcowa. W 1978 roku Warsztaty częściowo uniezależniły się pod względem gospodarczym od Ośrodka. Odtąd były rozliczane z działalności produkcyjnej i finansowej bezpośrednio przez Kuratorium Oświaty i Wychowania w Poznaniu. Ważną stronę działalności Warsztatów stanowiła produkcja, której wartość nieustannie rosła: w 1978 roku wynosiła ona 1.203 tys. zł, w 1981 roku 2.900 tys. zł, a w 1985 roku 7.719 tys. zł. Na wzrost ilości i wartości produkcji niebagatelny wpływ miała jakość wytwarzanych urządzeń i wyrobów, którą pracownicy, nauczyciele i uczniowie potrafili utrzymać na wysokim poziomie. O popycie na towary wytwarzane tu świadczyła lista zakładów współpracujących z Warsztatami. Były to m. in. Żnińska Fabryka Maszyn i Urządzeń, Fabryka Maszyn i Urządzeń Pakujących „Spomasz” w Gnieźnie, Fabryka Dźwignic „ZREMB” w Gnieźnie, „Polsrebro” w Poznaniu, Przedsiębiorstwo Handlu Ubiorami „Otex” w Poznaniu, Fabryka Galanterii „Lech” w Gnieźnie, Spółdzielnia Inwalidów „Piast” w Gnieźnie. Dla tych zakładów Warsztaty wytwarzały m. in. elementy obrabiarek i maszyn pakujących na eksport, skrzynie, ręczniki, pieluszki itp.
W Szkole Podstawowej w roku szkolnym 1985—86 uczyło się 286 dzieci w 20 oddziałach. W budynku przy ul. św. Jana 2 przebywały klasy młodsze
(I—IV), do których było zapisanych 101 dzieci. Tam też znajdowały się pracownie zajęć praktycznych, gdzie uczyli się chłopcy i dziewczęta z klas starszych jeden dzień w tygodniu. 185 uczniów klas V—VIII przebywało w budynku przy ul. Powstańców Wielkopolskich 16, gdzie zajmowali jedną salę na parterze i siedem sal w suterenie.
Aby rozluźnić nieco tłok panujący przy tej ilości uczniów, klasy starsze Szkoły Podstawowej zaczynały zajęcia 10 min. później niż Szkoła Zawodowa. Bardzo uciążliwy był fakt, że budynek szkolny posiadał tylko dwie ubikacje, co nie wystarczało dla uczniów obydwu szkół.
W internacie w roku szkolnym 1985—86 przebywało 102 dzieci i młodzieży. Wychowankowie zostali podzieleni na 6 grup.
W Ośrodku zatrudnionych było 95 pracowników. Z tej liczby 65 stanowił personel pedagogiczny. W Szkole Zawodowej pracowało 10 nauczycieli,
w Szkole Podstawowej 28 nauczycieli, psycholog i pedagog szkolny, w Internacie 13 wychowawców, a w Warsztatach 12 nauczycieli zawodu. Stanowiska kierownicze piastowało 8 pracowników. Spośród nauczycieli i wychowawców 41 posiadało wykształcenie wyższe, z których 12 ukończyło studia wyższe lub studia podyplomowe z zakresu pedagogiki specjalnej.
18 pracowników uzupełniało kwalifikacje w Studium Pedagogiki Specjalnej w Poznaniu.
Tak przygotowany pod względem pedagogicznym personel gwarantował wysoką efektywność procesu dydaktyczno-wychowawczego w Ośrodku, dobre przygotowanie absolwentów do pracy zawodowej i życia w społeczeństwie.
W latach 1981—85 przy znacznych nakładach finansowych dokonano istotnych innowacji, które usprawniły funkcjonowanie Ośrodka i przyczyniły się do poprawy warunków sanitarnych. Wybudowano tak potrzebne ubikacje w budynku przy ul. św. Jana, zmodernizowano wszystkie pozostałe łazienkii ubikacje w budynkach Internatu i Szkoły Zawodowej przez założenie glazury i wymianę urządzeń sanitarnych. Zmodernizowano również kuchnię Internatu. W zakresie poprawy warunków socjalnych wychowanków wymieniono stolarkę okienną w Internacie, zastąpiono łóżka tapczanami, klub i stołówka zostały wyposażone w nowe meble. Z ważniejszych prac budowlanych można wymienić: rozbudowę mieszkań nauczycielskich przez dobudowanie do istniejących 4 mieszkań po jednej izbie i wybudowanie piątego mieszkania, budowę garażu dla nowo otrzymanego samochodu marki „Tarpan”, budowę magazynów w sąsiedztwie Warsztatów.
Znacznie poprawiła się estetyka budynków i ich otoczenia przez odnowienie większości elewacji i posadzenie dużej ilości krzewów ozdobnych.
Rozwój Ośrodka w latach osiemdziesiątych
Po przyłączeniu w 1978 roku do OSW Nr 2 Szkoły Podstawowej znacznie pogorszyły się warunki lokalowe. Budynek przy ul. św. Jana jest obiektem zabytkowym i nadaje się raczej na muzeum niż jako miejsce przebywania dzieci specjalnej troski. Ciasnota panuje w budynku szkolnym przy ul. Powstańców Wielkopolskich, gdzie wykorzystany jest dosłownie każdy kąt, a sale lekcyjne Szkoły Podstawowej nie spełniają wymogów higieniczno-sanitarnych. W tej sytuacji dyrekcja rozpoczęła starania o budowę nowego gmachu przeznaczonego dla Szkoły Podstawowej. W 1982 roku Kuratorium Oświaty i Wychowania w Poznaniu wyraziło zgodę na dobudowanie 8 izb lekcyjnych
i 2 pracowni technicznych. Było to jednak połowiczne rozwiązanie nabrzmiałego problemu. Starania trwały dalej. W 1984 roku dyrekcja Ośrodka uzyskała zgodę na budowę większej szkoły w sąsiedztwie Internatu. Projektowaną szkołę można śmiało nazwać szkołą marzeń. Miała się ona składać z 15 izb lekcyjnych, 3 pracowni technicznych, świetlicy, biblioteki i czytelni, gabinetu logopedycznego, sal gimnastyki korekcyjnej i zajęć wyrównawczych, pomieszczenia dla organizacji młodzieżowych. Przewidziano również pokój nauczycielski, gabinety dyrektora i zastępcy dyrektora, magazyny, szatnie i archiwum.
Opracowanie pełnej dokumentacji przewidziano na marzec 1986 roku. Kuratorium Oświaty i Wychowania w Poznaniu zapewniło niezbędne fundusze
i rozpoczęcie inwestycji na rok 1987.
Wykonawcą prac budowlanych miało być Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego w Gnieźnie, które przekazało szkole pisemne zapewnienie
o możliwości rozpoczęcia wstępnych prac już w roku 1986. Dyrekcja Ośrodka czyniła też starania o pomoc finansową różnych organizacji społecznych
i sportowych w budowie i wyposażeniu nowego budynku szkolnego.
Po wybudowaniu nowej szkoły miały być do niej przeniesione wszystkie klasy I—VIII z budynku przy ul. Św. Jana i budynku Szkoły Zawodowej. Posiadanie takiej bazy lokalowej umożliwić miało obydwu szkołom prowadzenie nauki w systemie jednozmianowym, co z kolei ułatwi poszerzenie i urozmaicenie zajęć korekcyjnych.
Roztoczona wyżej wizja posiadała dwie pozytywne cechy: była piękna i … chyba realna. Mieliśmy nadzieję, że czas od powstania projektu do ukończenia nowej szkoły będzie krótszy, niż miało to miejsce w przypadku budowy pierwszych obiektów przy ul. Powstańców Wielkopolskich.
Niestety tak się nie stało, nowa szkoła nie powstała, pomimo starań ówczesnego dyrektora Ośrodka mgr Aleksandra Mikołajewicza, który był inicjatorem całego przedsięwzięcia. Co prawda w 1987 roku zatwierdzono plan lokalizacji nowej szkoły, zezwolenie na budowę uzyskano w 1989 roku
i rozpoczęto zbieranie funduszy. I tu zaczęły się problemy. W roku 1992 na koncie budowy szkoły było 250 milionów złotych, a potrzeba było kilku miliardów. Po denominacji złotego w 1995 roku kwota ta okazała się zupełnie niewystarczająca co ostatecznie przekreśliło plany budowy. W lutym 1998 roku na koncie budowy było 104 560,96 zł. Decyzją Rady Pedagogicznej pieniądze te zostały przeznaczone na modernizację tego co mamy. I tym sposobem zakończył się sen o przestronnych salach, pracowniach i gabinetach.
Lata osiemdziesiąte to okres przemian politycznych i społecznych w kraju. Przemiany te znalazły również odzwierciedlenie w funkcjonowaniu naszej placówki. 13 grudnia 1981 roku został wprowadzony w Polsce stan wojenny. Fakt ten spowodował przerwę w zajęciach lekcyjnych w okresie od 14 grudnia 1981 roku do 3 stycznia 1982 roku. W pismach władz wysyłanych do szkół znalazły się następujące stwierdzenia: ,,Wszyscy pracownicy pedagogiczni zobowiązani są do szczególnego zdyscyplinowania, obowiązkowości oraz ścisłego podporządkowania się wszelkim ustaleniom
i decyzjom wynikającym z Dekretu o Stanie Wojennym.(…)W procesie dydaktyczno-wychowawczym należy szczególnie podkreślać treści patriotyczne służące kształtowaniu obywatelskich postaw. Rada Pedagogiczna winna systematycznie dokonywać oceny sytuacji wychowawczej(…).
Osiągnięciem lat osiemdziesiątych była uchwalona 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela, która stała się podstawowym aktem prawnym dla nauczycieli i pracowników oświaty.
Ze względu na specyfikę pracy naszej placówki, zaistniała konieczność zatrudnienia pedagoga i psychologa szkolnego. Od 1.09.1984 roku szkoła otrzymała zgodę władz oświatowych na przyjęcie pedagoga w pełnym wymiarze godzin, a rok później pracę rozpoczął psycholog. Funkcję pedagoga pełnili kolejno: mgr Małgorzata Cupryszak, mgr Roman Parysek i Piotr Posłuszny. Psychologiem od początku jest mgr Ewa Posłuszna.
W roku 1986 wprowadzono pięciodniowy tydzień pracy (bez sobót pracujących) i nową siatkę płac, która wysokość wynagrodzenia uzależniała od poziomu wykształcenia, preferując wykształcenie wyższe z przygotowaniem pedagogicznym. Płace zmodyfikowano ponownie w 1988 roku wprowadzając tzw. ,,wynagrodzenie widełkowe”, które nie spotkało się z przychylnością ze strony nauczycieli. Konieczne stało się przeanalizowanie całokształtu pracy dydaktycznej, opiekuńczej i wychowawczej. Powstał pewnego rodzaju problem, jak niewymierną pracę nauczycieli określić w punktach, stopniach, czy procentach. Trudno ocenić, kto pracuje więcej, kto mniej, kto lepiej, kto gorzej. Wszyscy przecież pracujemy dla dobra tych samych dzieci. Dlatego przyjęta została przeciętna stawka dla każdego pracownika w jego kategorii. Po roku ta kontrowersyjna tabela płac uległa kolejnej zmianie.
23 maja 1986 roku po trzech latach starań ze strony Rady Pedagogicznej szkoła otrzymała sztandar, który uświetnia wszystkie ważne wydarzenia
w szkole.
W roku 1987 obchodziliśmy 70 rocznicę Rewolucji Październikowej, a plan pracy Ośrodka opierał się na wytycznych Ministerstwa Oświaty i Wychowania oraz X Zjazdu Partii. W tym samym roku Komitet Partii po raz ostatni zaapelował do nauczycieli o wstępowanie w szeregi partyjne. Jakoś
ten apel nie znalazł odzewu w naszej społeczności.
Lata osiemdziesiąte, to okres zdobywania stopni specjalizacji zawodowej i uzupełniania kwalifikacji przez nauczycieli. Jednocześnie to okres pogłębiającego się ubożenia oświaty. Widać to między innymi po ograniczeniu w przydziale nadgodzin z 1 i 1/2 etatu na 1 i 1/3. Znikać zaczęły płatne zastępstwa doraźne, przez co pogorszyła się sytuacja finansowa nauczycieli. Mogliśmy jedynie liczyć na kolejne podwyżki i rewaloryzacje. Budżet naszego Ośrodka stanął w miejscu w roku 1987 i rozpoczęły się problemy finansowe. Wszelkie zakupy należało ograniczyć do niezbędnego minimum. Tutaj z pomocą przyszła nam Polfa-Poznań, nasz zakład opiekuńczy, który sponsorował część kosztów koniecznych remontów.
Na terenie szkoły działały liczne organizacje(ZHP, LOK, SKS, PCK) i kółka zainteresowań (plastyczne, filatelistyczne, taneczne, turystyczne, fotograficzne). Uczniowie uczestniczyli w wielu imprezach na terenie szkoły i poza nią. Organizowane były rajdy, biwaki i wycieczki. Uczniowie zdobywali wysokie miejsca w konkursach i zawodach sportowych, o czym świadczą zgromadzone dyplomy, puchary i nagrody rzeczowe. Uczniowie i nauczyciele wykonywali wiele prac na użytek szkoły. Opinie dyrektora wyrażane na Radach Pedagogicznych świadczą o tym, iż nie tylko dyrekcja ośrodka, ale i władze oświatowe oceniły bardzo wysoko pracę naszej placówki. Odbywające się
w tym czasie kontrole i wizytacje też to potwierdzały.
Lata dziewięćdziesiąte.
Lata dziewięćdziesiąte to okres przełomowy dla naszego kraju, a wiązała się z tym konieczność wprowadzenia zmian w funkcjonowaniu placówek oświatowych. Związek Zawodowy ,,Solidarność” organizował akcje strajkowe wśród nauczycieli, spowodowane złą sytuacją w oświacie. Nasi nauczyciele popierali strajkujących poprzez oflagowanie Ośrodka, jednak zajęcia z dziećmi były prowadzone bez zakłóceń
Rok 1991/1992 to rok tzw. ,,sytuacji kryzysu finansowego”. Objawiało się to cięciami budżetowymi, szukaniem rezerw w zajęciach wyrównawczych
i płatnych zajęciach pozalekcyjnych. Trudna sytuacja finansowa polskich rodzin, a zwłaszcza rodzin naszych uczniów skłoniła do pomocy darczyńców, którzy przekazywali nam żywność, odzież, sprzęt medyczny. Również dyrekcja i pracownicy Ośrodka poszukiwali instytucji, mogących wspomóc działalność naszej szkoły. Pomoc napływała zarówno z Polski jak i zagranicy.
Od 1 września 1990 roku do szkół wprowadzona została religia. Początkowo wydawano do tego przedmiotu oddzielne świadectwa, a ocen nie wpisywano do arkuszy , później jednak religia znalazła wśród przedmiotów swoje miejsce, choć była przedmiotem nadobowiązkowym. Przedmiotem dla niej alternatywnym stała się etyka. Początkowo religii uczyli księża, a następnie katecheci, którzy przygotowywali dzieci do I Komunii św. i Bierzmowania. W organizacji roku szkolnego zaczęto uwzględniać przerwę
w nauce przeznaczoną na udział uczniów w Rekolekcjach Wielkopostnych. Nowością były również spotkania opłatkowe wychowawców z uczniami.
Dwa święta państwowe 11 Listopada i 3 Maja stały się na nowo okazją do szkolnych uroczystości.
W latach 90-siątych nasza szkoła nawiązała kontakt ze szkołą specjalną we Francji.
W 1991 roku nauczyciel historii – Leszek Waszak, jako przedstawiciel szkolnictwa specjalnego w naszym województwie, pojechał do Bretanii. Tam zapoznał się z systemem szkolnictwa we Francji., a w szczególności ze szkolnictwem specjalnym na przykładzie zakładu dla dzieci upośledzonych w Saint Malo. Efektem wyjazdu była wymiana nauczycieli. We wrześniu tego roku pięcioro nauczycieli szkół specjalnych z Francji przyjechało do Gniezna, a w październiku pięciu nauczycieli Ośrodka wyjechało do Francji. Wyjazd ten miał na celu wymianę doświadczeń teoretycznych i praktycznych z zakresu szkolnictwa, wychowania i opieki nad dziećmi specjalnej troski.
Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadziło kolejne zmiany w prawie oświatowym. Zmieniło sposób zdobywania stopni specjalizacji zawodowej, wprowadziło konieczność przeprowadzania konkursów na stanowisko dyrektora szkoły, zobligowano szkoły do opracowania Statutu Szkoły i powołania Rady Szkoły. W 1994 roku znowelizowano Kartę Nauczyciela. Zmiany dotyczyły statusu zawodu nauczyciela, oceny pracy, zasad zatrudniania, czasu pracy, dodatków i urlopów.
Pierwszym, wyłonionym w drodze konkursu dyrektorem Ośrodka został mgr inż. Andrzej Kabaciński. Dnia 15.06.1992 roku na zebraniu Rady Pedagogicznej pani wizytator Małgorzata Kamińska wręczyła oficjalny akt nominacji, a 31.08.1992 roku nowo powołany dyrektor przedstawił pracownikom swoją wizję Ośrodka na najbliższe pięć lat.
1.01.1994 roku szkoły podstawowe zostały przejęte przez samorządy terytorialne., natomiast ośrodki szkolno-wychowawcze zostały pod nadzorem kuratorium. Idąc z duchem czasu, w tym samym roku dyrektor podpisał umowę z PKO BP i od 1 października pobory przekazywano nam przelewem na nasze konta bankowe. Zadecydowały o tym także względy bezpieczeństwa, ponieważ nasze pensje były ‘ogromne’’. W 1994 roku średnie wynagrodzenie w naszej szkole wynosiło 3,2 miliona złotych. Po denominacji złotego w 1995 roku przestaliśmy być ,,milionerami”.
Druga połowa lat dziewięćdziesiątych to przygotowania do wprowadzenia reformy oświaty. W roku 1996 MEN powołało Radę do Spraw Reformy Oświaty. Na wiosnę 1997 roku miał już być gotowy projekt reformy. Zdaniem ministra, polska szkoła ma być nowoczesna i europejska, ma być partnerem dla systemów oświaty w Europie. Położono szczególny nacisk na bardzo dobry klimat pracy w szkole. Nauczyciele i uczniowie powinni być ,,zgodną rodziną oświatową”. Znowelizowana została po raz kolejny Ustawa o Systemie Oświaty, Karta Nauczyciela i Kodeks Pracy.
Według założeń reformy polskie szkolnictwo podstawowe i średnie zostało podzielone na etapy:
– 6 – letnia szkoła podstawowa
– 3 – letnie gimnazjum
– 2 lub 3 – letnia szkoła zawodowa
W przypadku naszej szkoły podjęto decyzję o trzyletniej nauce zawodu. Jest to korzystne dla naszej młodzieży, ponieważ jest ona o rok dłużej objęta opieką pedagogiczną. Przedłużono również wiek realizowania obowiązku szkolnego z 17 na 18 lat.
Uczniowie, którzy w czerwcu 1999 roku ukończyli klasę szóstą, rozpoczęli jako pierwsi naukę w nowym systemie nauczania, a w roku 2000 przestała funkcjonować ośmioklasowa szkoła podstawowa.
17.04.1997 roku pani wizytator M. Kamińska poinformowała Radę Pedagogiczną o przedłużeniu kadencji dyrektora A. Kabacińskiego na dalsze 5 lat. Dyrektor za swoją dotychczasową pracę otrzymał ocenę wyróżniającą. W kadrze kierowniczej Ośrodka zlikwidowane zostało samodzielne stanowisko wicedyrektora, a funkcję tę od września 1999 pełnić będą dyrektorzy poszczególnych jednostek.
Na przełomie lat 1998/99 w szkole podstawowej uczyło się ok. 300 uczniów, a w szkole zawodowej 230. Nasz Ośrodek był wtedy największą tego typu placówką w województwie poznańskim.
Lata dziewięćdziesiąte zwieńczyła kompleksowa wizytacja władz szkolnych, a bardzo dobra ocena pracy Ośrodka świadczy o wysokim poziomie funkcjonowania naszej placówki, co jest wynikiem ogromnego wkładu pracy dyrekcji i wszystkich pracowników.